ข้อดีของอาหารสุนัขมีอะไรบ้าง
- ช่วยขัดฟัน ลดคราบหินปูน เพราะอาหารเม็ดสุนัขนั้นมีส่วนช่วยให้ฟันของเขาได้บริหาร ลดหินปูนได้อย่างดี กรามก็ยังแข็งแรงอีกด้วย
- ช่วยเรื่องระบบขับถ่ายของสุนัข เพราะมีสารอาหารที่ดีอยู่ในอาหารหมา พร้อมกากใยที่เป็นประโยชน์ เรื่องอึจะดีขึ้นแบบทันตาเลยล่ะ
- ช่วยลดกลิ่นปากที่ไม่พึงประสงค์ของสุนัข เพราะอาหารหมานั้นไม่เหมือนกับอาหารคนทั่วไปปกติ แบคทีเรียจึงไม่ค่อยสะสมในช่องปาก ใกล้แค่ไหนก็ไม่เหม็นปากน้องอีกต่อไป
- สะดวกสบาย สุนัขสามารถทานได้ทุกวัน เพราะไม่ต้องเตรียมอะไรมากมาย แต่เทอาหารเม็ดสุนัขให้ได้สัดส่วนลงในภาชนะของเขา ก็กินอิ่มอร่อยได้แบบไม่ต้องวิ่งวนไปวนมา
- สัดส่วนสารอาหารเหมาะและเพียงพอกับเจ้าตูบ เพราะเรื่องสัดส่วนอาหารจำเป็นมาก ๆ สำหรับการเติบโตให้สมวัยเจ้าตูบ แต่เนื่องจากอาหารเม็ดทำมาเพื่อเจ้าสุนัขเรียบร้อยเรื่องสารอาหารจึงหายกังวลได้เลย
ส่วนผสมที่ดีที่อยู่ในอาหารสุนัขมีอะไรบ้าง พร้อมวิธีการเลือก
- เนื้อสัตว์ที่ดี เช่น เนื้อไก่ เนื้อวัว เนื้อแกะ เพราะการที่ได้เนื้อระดับพรีเมียมแบบนี้ น้องก็จะเสริมสร้างโปรตีนที่สึกหรอไประหว่างการฝึก วิ่งเล่นได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- คาร์โบไฮเดรตชั้นดี เช่น พวกข้าวโอ๊ต มันฝรั่ง นอกจากโปรตีนจำเป็นมาก ๆ แล้ว คาร์บก็เป็นเรื่องที่ไม่ควรตัดออกเลย ยิ่งได้คาร์บชั้นดี ,มีใยอาหารกำลังดีมากเท่าไหร่ ก็มีส่วนช่วยให้ระบบย่อยของน้องทำงานได้ดีขึ้น แต่ต้องหมั่นดูน้องด้วยน่าว่าน้องแพ้อาหารสุนัขที่เราให้หรือเปล่า เพราะบางทีเราก็ต้องปรึกษาสัตวแพทย์แล้วเปลี่ยนให้น้องมาทานอาหารสุนัข grain free แทน
- ไขมันดี ๆ จากสัตว์ เช่น ไขมันจากหนังไก่ ไขมันดีจากปลาทะเล เรื่องไขมันก็ไม่ควรตัดออกซะจนหมด แต่ควรมีในปริมาณที่พอดี เหมาะกับสุขภาพของน้อง และน้ำหนักของน้อง
- วิตามินอื่น ๆ ที่สำคัญกับน้อง นอกจากโปรตีน คาร์บ ไขมันต้องอยู่ในสัดส่วนและคุณภาพที่ดีแล้ว วิตามินที่มีในอาหารสุนัขก็จำเป็นต้องดูควบคู่ไปด้วย โดยตัวอย่างวิตามินที่ควรมองหาเมื่อเลือกซื้ออาหารสุนัข ได้แก่ วิตามิน A, D, E, K, B1, B2, B6, แคลเซียม ฟอสฟอรัส สังกะสี เหล็ก เป็นต้น
ก่อนซื้ออาหารสุนัข ควรพิจารณาตามข้อแนะนำดังต่อไปนี้
- ดูอายุของสุนัข น้ำหนักของสุนัข และขนาดตัวของน้องให้เป็นก่อนจะเลือกอาหารให้น้อง เพราะบางสูตรอาจออกแบบมาให้เหมาะกับขนาดตัว/อายุ/น้ำหนักของสุนัขที่เฉพาะมาก ๆ ข้อนี้คือควรรู้ก่อนกดซื้อนะทุกคน
- ดูสัดส่วนสารอาหารของยี่ห้ออาหารสุนัขที่เราจะซื้อว่าเหมาะกับน้องหรือไม่ ข้อนี้สำคัญไม่แพ้ข้อแรกเลย และหากน้องกำลังเป็นแม่หรือลูกสุนัขควรเลือกสูตรที่ทำเพื่อเขาโดยเฉพาะจะดีที่สุด
- สุนัขของเรามีโรคอะไรหรือเปล่า/แพ้อะไรหรือเปล่า ข้อนี้ก่อนจะทราบว่าน้องแพ้อะไร หรือเป็นโรคอะไร คนที่จะให้คำตอบได้ชัดเจนที่สุดก็คือสัตวแพทย์ และหากได้รับคำแนะนำให้น้องเลี่ยงสารอาหารอะไรเป็นพิเศษ เราค่อยมาปรับใช้เมื่อต้องสั่งอาหารให้น้อง เช่น หมาที่เป็นโรคไต ควรเลือกสูตรที่กินประกอบการรักษาโรคไต เป็นต้น และนอกเหนือจากอาหารที่สำคัญมาก ๆ แล้ว อย่าลืมพาน้องไปพบหมอเป็นประจำด้วยก็จะดีค่ะ
วิธีการให้อาหารสุนัข
- ตวงวัดอาหารให้พอดี โดยสามารถอ้างอิงจากข้างถุงอาหารเม็ดสุนัขได้เลย เพราะถ้าให้แบบไม่ติดลิมิต น้องจะได้รับสารอาหารและแคลอรี่ในอาหารเม็ดสุนัขมากเกินไป และอาจจะทำให้น้ำหนักเพิ่มขึ้น ทำให้น้องหนักตัวมากเกิน ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับสายพันธ์ุและกิจกรรมประจำวันของเจ้าสี่ขาด้วย
- ไม่ควรให้อาหารเกินกว่า 2 มื้อ หากเข้าใจเรื่องตวงอาหารแล้ว ต้องให้น้องกินไม่เกินวันละ 2 มื้อ เพราะถ้าเป็นตูบสี่ขาที่ใช้ชีวิตแบบปกติ ไม่ได้ฝึกบ่อยจนกล้ามเป็นมัด ๆ แบบสุนัขบางสายพันธ์ุ ปริมาณที่แนะนำคือไม่ควรเกิน 2 มื้อ แต่ถ้าหากใครมีลูกสุนัข สามารถให้อาหารเม็ดลูกสุนัขได้ 3 มื้อ แต่ในปริมาณที่แนะนำข้างถุงเช่นเคย เพราะระบบการย่อยยังไม่แข็งแรงพอ
- หากต้องการให้น้องกินอาหารเย็นด้วย ควรทำให้อุ่นหรืออยู่ในอุณหภูมิปกติก่อนจึงจะเหมาะสม
- ไม่ควรให้อาหารคน แม้หมาหลาย ๆ บ้านจะกินอะไรได้หมด แต่ก็ไม่ได้หมายความว่ามันจะดีสำหรับน้องนะคะ เพราะสุนัขอาจจะติดนิสัยและส่งผลเสียกับน้องในระยะยาวค่ะ และสิ่งต้องห้ามอันดับต้น ๆ คือ ช็อกโกแลต และกระดูก ได้ยินไม่ผิดค่ะ แม้เราจะมีภาพจำว่าหมาก็ต้องแทะกระดูกได้สิ แต่กระดูกไม่ย่อยง่ายขนาดนั้นค่ะ และยิ่งเป็นกระดูกที่ทอดแล้วยิ่งไม่ควร เพราะจะแข็งและคมมากค่ะ มีผลกับทั้งช่องปาก และลำไส้เลย ฉะนั้นควรให้น้องทานอาหารเม็ดที่ทำมาเพื่อน้องโดยเฉพาะจะปลอดภัยที่สุดค่ะ
เพิ่มเติม: หลังให้อาหารสุนัขก็ควรหมั่นสังเกตน้อง ๆ เป็นประจำนะคะ น้องกินได้เยอะขึ้นไหม มีอาการซึมหรืออาการอื่นร่วมด้วยหรือไม่ กินได้น้องลงมั้ย หากมีต้นตอมาจากอาหารก็จะได้ปรับได้ไว น้องจะได้กลับมาสดใส แต่หากมีปัญหาอื่นที่ไม่ได้มาจากอาหารก็ได้รับมือได้ทันก่อนสายไปค่ะ
มุมมองผู้เชี่ยวชาญ
สัดส่วนของอาหารสุนัขที่ดีควรประกอบไปด้วยอะไรบ้าง
ณ ปัจจุบัน มีอาหารสุนัขที่เป็น Plant-based ออกมาแล้ว ประโยชน์ของอาหารสุนัขประเภทนี้มีข้อดีข้อเสียอย่างไร
สพ.ญ. วรางคณา สังข์พิชัย
หากแนะนำจริง ๆ อยากให้สุนัขทานโปรตีนที่มาจากสัตว์มากกว่า แต่การที่ให้น้องหมากิน Plant-based protein ก็ไม่ผิด แต่ต้องมั่นใจว่าคุณภาพของโปรตีนนั้นเหมาะสมและเพียงพอกับสุนัข และโปรตีนพืชจะเป็นทางเลือกที่ดีสำหรับหมาที่ทานโปรตีนจากสัตว์ไม่ได้ หากเจ้าของอยากให้สุนัขเป็นวีแกนเหมือนกับเจ้าของ ตามหลักก็พอทำได้ แต่ไม่แนะนำให้แมวทานโปรตีนประเภทนี้ และอาหารสุนัขที่เป็น plant-based ก็สามารถให้หมาทานได้เพราะทางแบรนด์ก็มักจะมีการเติมกรดอะมิโนจำที่เป็นมาให้ด้วยแล้ว
ในส่วนของปริมาณโซเดียมในอาหาร อันที่จริงแล้วโซเดียมถือเป็นแร่ธาตุนึงที่สำคัญ สิ่งที่ควรติดตามคือปริมาณโปรตีนให้สุนัขที่เยอะเกินความต้องการมากกว่า การที่ให้ทานอาหารโซเดียมต่ำนั้นไม่ได้การันตีว่าโรคไตในสุนัขจะมาช้า แต่การที่โรคไตมาไวนั่นเป็นเพราะโปรตีนมักสูงมากไปในระยะยาวต่างหาก ซึ่งกรณีนี้เกิดได้ทั้งกับหมาและแมว เพราะเมื่อปริมาณโปรตีนสูง ไตก็ทำงานหนัก เพื่อกรองของเสียมากขึ้น และขับออกมาเป็นฉี่ที่ราคาแพง
ไขมันในอาหารสุนัขมีความสำคัญอย่างไร ทำไมควรต้องมี
สพ.ญ. วรางคณา สังข์พิชัย
เป็นสารอาหารที่จำเป็นไม่ต่างกับโปรตีนและคาร์โบไฮเดรต ช่วยให้ร่างกายสุนัขมีพลังงาน มีเกณฑ์ที่ใช้หลัก ๆ จาก AAFCO, FEDIAF และของกรมปศุสัตว์ ตัวเลขไม่ได้ต่างกันมาก แต่ไม่มีเกณฑ์แน่ชัดว่าให้เท่าไหร่ถึงมากไป มีแค่ขั้นต่ำต้องเริ่มที่เท่าไหร่ แต่หากกินเข้าไปเยอะเกินก็สามารถเกิดการสะสมได้
สารเติมแต่งต่างๆ ในอาหารสุนัข เช่น สารกันบูด วัตถุกันเสีย มีผลต่อสุขภาพสุนัขอย่างไร
สพ.ญ. วรางคณา สังข์พิชัย
สารที่กล่าวมาไม่ได้มีผลต่อสุขภาพสุนัขขนาดนั้น เพราะสารเหล่านี้ก็มีประโยชน์ในตัวของมันเอง ทั้งเรื่องลดการเหม็นหืน เป็นต้น เจ้าของที่มีความกังวลเรื่องนี้ แนะนำว่าให้ดูอาหารสุนัขที่เราจะซื้อก่อนว่าใช่อาหารที่มีการขึ้นทะเบียนจริงไหม เพราะถ้ามาตรฐานก็สามารถให้ทานได้อย่างมั่นใจในระดับหนึ่งแล้ว
แต่หากเจ้าของที่กังวลในเรื่องเหล่านี้จริง ๆ ก็จะมีตัวเลือกให้เช่นกัน จะเป็นอาหารที่สดใหม่ จะเรียกกันว่าอาหารโฮมเมด (Homemade) จะเน้นทำให้สุก แต่สูตรอาหารแบบนี้ต้องมีการได้รับคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ หรือสัตวแพทย์ เพื่อทำการออกแบบสารอาหารให้เหมาะกับสุนัขตัวนั้น ๆ และเรื่องของราคาที่ต้องจ่าย อาหารประเภทโฮมเมดจะมีราคาสูงกว่าอาหารสุนัขแบบเม็ด ที่แพงกว่าเพราะว่าไม่ใช่แค่เตรียมอาหารหลัก แต่ต้องมีการเติมวิตามินสารอาหารอื่นๆอีกมากมาย ที่ร่างกายของน้องหมาต้องการ ซึ่งจากต่างกับอาหารเม็ดที่ใส่มาให้แล้ว
และการให้อาหารโฮมเมดไม่แนะนำให้ใช้เป็นตัวเลือกหลักเท่าไหร่ หากสะดวกและสามารถให้อาหารเม็ดก่อนก็ควรเอาอาหารเม็ดเป็นตัวเลือกแรกจะดีกว่า เพราะช่วยประหยัดได้ทั้งงบและเวลา และยังไม่มีอะไรยืนยันชัดเจนว่าการให้โฮมเมดจะทำให้หมาอายุยืนกว่าหมาที่กินตามแบบปกติ
อาหารสุนัขสูตร Holistic มีจุดเด่นอย่างไร ทำไมจึงเป็นทางเลือกที่ดีกับสุนัข
สพ.ญ. วรางคณา สังข์พิชัย
จริง ๆ แล้วคำว่า Holistic เป็นศัพท์ที่ใช้ในทางการตลาดมากกว่า เรามักจะเข้าใจว่าพอเป็นอาหารสุนัข Holistic ก็จะเป็นอาหารสุนัขเกรดที่ดี ใช้วัตถุดิบที่ดี ซึ่งอาหารที่เป็นโฮลิสติกไม่ได้มีมาตรฐานตายตัว
แต่หากในอาหารสุนัขจากฝั่งอเมริกาหรือยุโรปการ หากแบรนด์จะระบุคำว่า Organic ทาง FDA มีข้อกำหนดทางกฎหมายชัดเจนไว้เลย แต่การใช้คำว่า Holistic ไม่ได้มีข้อกำหนดชัดเจน ทางแบรนด์จะกำหนดอย่างไรก็ได้ การที่มีคำว่า Holistic ไม่ได้การันตีเสมอไปว่าเป็นสูตรที่ดีกว่าอาหารสุนัขปกติ สิ่งที่หมอจะเน้นย้ำให้ทางเจ้าของดูเสมอก็คือเรื่องการอ่านปริมาณสารอาหารและส่วนประกอบด้านหลังให้เป็น
การเลือกอาหารสัตว์ มีส่วนประกอบดังนี้ สิ่งแรกที่ต้องดูคือเรื่องของสารอาหาร วัตถุดิบที่ใช้คืออะไร การใช้คำว่า Holistic ไม่ได้แปลว่าเป็นการหลอกลวงผู้บริโภค แต่อยากจะให้เอาเรื่องสารอาหารและวัตถุดิบมาเทียบกันจะดีกว่า ที่เจ้าของอาจจะเคยได้ยินเช่น อาหารสุนัขสูตร Premium, premium holistic, ultra premium holistic ส่วนใหญ่จะเป็นคำมาร์เกตติ้งมากกว่า
ถ้าอาหารสุนัขมีเลขทะเบียนจากกรมปศุสัตว์ ก็คือผ่านมาตรฐานให้ทานได้อยู่แล้ว แต่กินแล้วจะดีกับหมาตัวเองไหม ลองแล้วจะเป็นยังไงนั้นเป็นเรื่องบอกยาก เพราะอาหารไม่ใช่กินไม่กี่วันแล้วจะรู้เลยว่าดีหรือไม่ดี บางทีใข้เวลาเป็นปีถึงรู้ เช่น ตัวนี้ทำให้สัตว์เลี้ยงมีคราบน้ำตา หรือบางสูตรกินแล้วขนสวยกว่า อย่างต่ำ 2 เดือนถึงจะรู้ว่าหมาแพ้หรือไม่แพ้อาหารที่เรากำลังให้อยู่ ถ้ามีอาการเยอะ สักพักอาจพอรู้ได้
เวลาเราพูดว่าสุนัขแพ้อาหาร เราต้องมาระบุอีกทีว่าแพ้จากอาหารจริงไหม โดยปกติเราจะสันนิษฐานว่าที่หมาแพ้อาจจะมาจากเพราะแพ้ไก่ หรือมีคราบน้ำตาเพราะแพ้กลูเตน ในเรื่องของงานวิจัยเรื่องแพ้กลูเตนก็ยังไม่มีวิจัยแน่ชัดว่าเป็นเพราะกลูเตนจริงมากแค่ไหน แม้บางสูตรจะบอกว่า Gluten-free หมากินแล้วอาจจะคราบน้ำตาหาย แต่ว่าก็ไม่สามารถบอกได้เลยทันทีว่าเป็นเพราะอาหารสุนัขไม่มีกลูเตนจึงทำให้สุนัขไม่มีคราบน้ำตา ต้องไปตรวจก่อนว่าจริง ๆ แล้วนั้นแพ้อะไร เป็นสาเหตุจากอาการแพ้ที่เกิดกับผิวหนังหรือไม่ เป็นต้น
ยกตัวอย่างเช่น สุนัขที่อยู่ต่างประเทศ ก็พบได้เยอะว่ามีแพ้เนื้อวัวเยอะ แต่บ้านเราจะแพ้ไก่ มีส่วนเป็นแบบดังกล่าวได้ อาจจะเพราะไก่ที่บ้านเรามีราคาถูก และเนื้อวัวจากฝั่งอเมริกานั้นอาจจะถูกกว่า ก็เลยพบได้ว่าสุนัขจะแพ้วัตถุดิบราคาถูกได้เยอะกว่า เพราะว่าหาซื้อให้สุนัขทานได้ง่ายกว่า
และอาการแพ้ในสุนัข ไม่ได้แพ้แค่กับอาหารอย่างเดียว บางตัวต้องมาแยกว่าเขาแพ้อาหารหรือแพ้จากสิ่งแวดล้อม บางตัวแพ้ไรฝุ่น บางตัวแพ้ดอกหญ้า แพ้ละอองเกสรต้นไม้ แพ้ฝุ่นแมลงสาบ เป็นต้น
หมอแนะนำเวลาหมาเกิดอาการคล้ายอาการแพ้ แนะนำอย่าสรุปเอง ให้ไปหาหมอแล้วตรวจจะดีกว่า ว่าจริง ๆ คือแพ้จริงไหม แล้วจะได้ดูเรื่องอาหารควบคู่ไปได้ด้วย
ลูกสุนัข สุนัขโต สุนัขแก่ มีความต้องการทางโภชนาการแตกต่างกันอย่างไร
สพ.ญ. วรางคณา สังข์พิชัย
โภชนาการแต่ละรุ่นจะมีความแตกต่างกัน อย่างในหมาเด็ก จะเน้นอาหารสุนัขที่แคลอรี่เยอะ โปรตีนสูง เพื่อที่จะใช้ในการเติบโต จะมีเรื่องของปริมาณแคลเซียมหรือฟอสฟอรัสสูงเข้ามาด้วย ใจความสำคัญของอาหารหมาเด็ก จะเน้นเรื่องคงสภาพและเพื่อการเติบโตเป็นหลัก
แต่พอเข้าสู่การเป็นสุนัขโตอาหารที่ได้ควรจะมีวัตถุประสงค์เพื่อคงสภาพอย่างเดียว และหมาแก่จะเปลี่ยนเป็นเรื่องของการกินอาหารสุนัขเพื่อคงสภาพและซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ
เรื่องปริมาณโปรตีนในอาหารสุนัขหมาแก่นั้นอาจจะไม่ต้องลดลง แต่ควรหันมาเลือกโปรตีนที่ย่อยง่าย เพราะว่าจะได้เป็นมิตรต่อระบบทางเดินอาหารเขาด้วย เนื่องจากแก่ตัวไปร่างกายก็จะยิ่งเสื่อมตามวัย ไขมันและคาร์โบไฮเดรตก็ไม่ได้ต้องการเยอะเหมือนตอนเป็นหนุ่มแล้ว แคลอรี่ที่เติมเข้าไปก็จะไม่เยอะแล้ว
นอกจากเรื่องวัยเด็ก โต แก่แล้ว ต้องมาแยกเรื่องขนาดและสายพันธุ์อีกทีด้วย การที่เราทราบว่าหมาเราต้องการสัดส่วนอาหารประเภทโปรตีน ไขมัน คาร์โบไฮเดรตจึงถือว่าเป็นแค่ทราบพื้นฐานเท่านั้น ต้องมาจำแนกเรื่องของขนาดและสายพันธุ์ต่ออีกที
เพื่อให้เห็นภาพ เช่น การให้สูตรอาหารโฮมเมด ก็ต้องมีการคิดสูตรให้เหมาะกับแต่ละตัว ต้องมาดูเรื่องหุ่น อายุ น้ำหนักเท่าไหร่ เพื่อให้ได้ปริมาณสารอาหารที่ร่างกายเขาต้องการ บวกกับสิ่งที่ต้องดูควบคู่ คือ เรื่องของผลเลือด สายพันธุ์ ไลฟ์สไตล์ และการคิดสูตรอาหารโฮมเมดให้หมาจะมีความท้าทายและปัจจัยที่ต้องดูเยอะกว่าแมว
ย้ำอีกครั้งว่าอาหารที่ดีคืออาหารที่เหมาะกับสุนัขเรา ไม่ใช่อาหารที่เป็นวัตถุดิบสวยหรู อาหารที่หมาคนอื่นกินแล้วดี ไม่ได้หมายความว่าหมาเรากินแล้วจะดีตาม
สุนัขพันธุ์เล็กและพันธุ์ใหญ่ ควรให้อาหารแตกต่างกันหรือไม่
สพ.ญ. วรางคณา สังข์พิชัย
ควรให้ต่างกัน ไม่ใช่แค่เรื่องของสายพันธุ์แล้วจบ แต่ควรดูเรื่องน้ำหนัก อายุ หุ่นประกอบด้วย อาจจะมีการเสริมสารอาหารบางอย่างให้เยอะหน่อยในบางตัว แต่ก็ไม่ได้แตกต่างกันมากขนาดนั้น
สุนัขที่มีปัญหาสุขภาพ เช่น โรคอ้วน โรคไต โรคภูมิแพ้ ควรเลือกอาหารอย่างไร
สพ.ญ. วรางคณา สังข์พิชัย
ถ้าสุนัขป่วยควรให้กินอาหารที่เป็นสูตรประกอบการรักษาโรค ต้องบอกก่อนว่าอาหารนั้นไม่ใช่ยา ซึ่งอาหารประเภทที่กินเพื่อประกอบการรักษาโรค ควรดูไปเป็นเคส ๆ ว่าน้องเป็นโรคอะไรอยู่ ถึงค่อยระบุว่าจะให้อาหารสูตรไหน
สุนัขที่ออกกำลังกายหนัก มีกล้ามเนื้อเยอะ หรือสุนัขที่ประกวดตัวใหญ่ๆ ควรให้อาหารยังไง
สพ.ญ. วรางคณา สังข์พิชัย
ควรให้อาหารให้เหมาะกับสมกับขนาดตัว สายพันธุ์และไลฟ์สไตล์การใช้ชีวิตของน้อง ๆ และต้องมาดูอีกทีว่าตัวใหญ่แล้วส่งประกวด เน้นประกวดแบบไหน แข่งความแข็งแรงก็เน้นสูตรที่บำรุงกล้ามเนื้อและกระดูกของเขา ส่วนสุนัขที่เน้นประกวดเรื่องขนสวย ก็จะให้เน้นเป็นสูตรดูแลเรื่องเส้นขนและผิวหนังเป็นหลัก
หมอเคยเจอมาบางเคส สำหรับสุนัขที่เน้นกล้ามเนื้อ บางตัวเจ้าของก็จะให้กินเวย์โปรตีนแบบคนเลย ซึ่งถามว่ากินได้ไหม ก็ทานได้ แต่ต้องมาดูด้วยว่าการที่ให้น้องทานเข้าไปเยอะ พอไปหักลบกับพลังงานที่น้องใช้มันเหมาะสมไหม หากได้รับเยอะเกินไปมาก ๆ ไตก็จะทำงานหนักอยู่ดี โรคไตก็จะมาไว หากจะให้น้องกินโปรตีนสูง ๆ เจ้าของน้องควรต้องมีกิจกรรมให้น้องอย่างเหมาะสมด้วย
การที่เราให้เราให้หมาวิ่งบนลู่เร็ว ๆ ก็ทำได้ จุดประสงค์ที่สำคัญคือต้องใช้พลังงานให้เหมาะกับอาหารที่น้องได้รับ
หมอยกตัวอย่างเช่นในประเทศญี่ปุ่นการที่เราจะมีสุนัขสักตัว เราต้องมีเวลาพาเขาไปเดินด้วย หรือในอเมริกาก็ควรต้องมีวันพาไปเดิน ออกไปสำรวจโลกภายนอกด้วย แต่ในฝั่งเอเชียส่วนใหญ่จะต่างออกไปนิดนึง คือ จะชอบให้อยู่บ้าน โดยพื้นฐานหมาเป็นสัตว์ Extrovert ไม่ว่าพันธุ์เล็ก พันธุ์ใหญ่ การที่เราพาเขาออกไปเดิน ถือว่าเป็นการบริหารร่างกายน้อง มีผลดีในระยะยาว
ปริมาณอาหารที่เหมาะสมสำหรับสุนัขแต่ละตัว ควรคำนวณอย่างไร
สพ.ญ. วรางคณา สังข์พิชัย
จะมีสูตรคำนวณ คือ RER = 70 x [BW^0.75] จะได้ออกมาเป็นกิโลแคลอรี่ต่อวัน แต่สูตรนี้จะเป็นสูตรที่ใช้บอกแค่พลังงานที่น้องต้องการเวลาอยู่นิ่ง ๆ เท่านั้น (RER = Resting energy requirement หรือ ความต้องการพลังงานขณะที่พัก/ไม่ได้ทำกิจกรรม หน่วย กิโลแคลอรี่ (kcal) และ BW = น้ำหนักสัตว์หน่วยกิโลกรัม (kg))
แต่ถ้ามีการออกกำลังกายหรือทำกิจกรรมเยอะขึ้นก็จะมีการคูณ 1.4 หรือ 1.6 เข้าไป แล้วแต่ตัว ถ้าเราทำแบบนี้เราก็จะได้เป็นแคลอรี่รวมต่อวันแล้ว
อาหารเปียกสุนัขควรให้กินบ่อยไหม
สพ.ญ. วรางคณา สังข์พิชัย
อาหารเปียกสุนัขสามารถให้ได้ จะมีข้อดีกว่าอาหารแห้ง คือ มีความน่ากินสูง ดีต่อหมาที่มีปัญหาของสุขภาพช่องปาก กระตุ้นการทานน้ำให้มากขึ้นได้ด้วย เพราะว่าเราสามารถเติมน้ำเข้าไปเพิ่มได้
แต่ข้อเสียก็จะเป็นเรื่องของหินปูนที่จะเกาะตามฟัน ถ้าเราให้น้องทานอาหารเม็ดก็จะมีส่วนช่วยในเรื่องขัดฟัน แต่อาหารเปียกไม่ได้เคี้ยวเท่าไหร่ หากเจ้าของมีการแปรงหรือขัดฟันให้น้องประจำ ดูและเรื่องฟันทั่วถึงก็ไม่มีปัญหา
แต่แนะนำว่าอาหารเปียกควรเป็นทางเลือกเสริมมากกว่า อาหารเม็ดจะมีข้อดีเยอะกว่าทั้งในเรื่องการขัดฟัน ไม่ต้องกินเยอะเท่าอาหารเปียก เพราะอาหารเปียกนั้นต้องกินเยอะมากถึงจะเท่ากับจำนวนอาหารเม็ด และการที่ต้องทานเยอะมากกว่าอาหารแห้งก็มีโอกาสที่แคลอรี่จะเยอะเกินความต้องการได้เช่นกัน ก็จะทำให้น้องอ้วน
อาการแพ้อาหารในสุนัข มีอาการอย่างไร และส่วนมากจะแพ้อะไร
สพ.ญ. วรางคณา สังข์พิชัย
อย่างที่หมอเคยบอกไปช่วงต้น คือ เป็นไปได้ว่าหมาจะแพ้อาหาร ไม่ก็แพ้สิ่งแวดล้อม บางตัวสามารถมีอาการแพ้ได้ทั้งสองแบบเลยก็ได้ อาการที่บอกว่าแพ้จากอาหารจะมักแสดงออกมาทางผิวหนัง มีการอักเสบ แดง มีคราบน้ำตา อึไม่เป็นก้อน ถ่ายเหลว และถามว่าแพ้จากอะไรได้มาก ก็จะตอบว่าไก่ เพราะว่าเป็นวัตถุดิบที่มีราคาถูก มีการกินเยอะในหมาหลายตัว สัดส่วนที่หมาแพ้ไก่ก็จะเยอะตาม แต่หมาบางตัวอย่างไซบีเรียนก็มีมาพบหมอเพราะว่าแพ้แซลม่อนก็มี
และหากน้องมีปัญหาเรื่องผิวหนังควรพาไปพบแพทย์จะได้รู้สาเหตุที่แน่ชัดว่าอาการที่เป็นอยู่ใช่อาการแพ้หรือเปล่า หรือเพราะมีการติดเชื้ออื่น ๆ หรือแพ้จากน้ำลายเห็บหมัด จากสิ่งแวดล้อม ถ้าทราบสาเหตุที่แท้จริง การรักษาจะแตกต่างกันออกไป
หากพบว่าเป็นการแพ้อาหารจริง ก็จะมีวิธีรักษาโดยการให้สุนัขทานโปรตีนที่มาจากแหล่งเดียวที่เป็นโปรตีนที่ยังไม่เคยทาน เช่น ก่อนหน้าแพ้ไก่ ก็จะให้ลองทานโปรตีนที่มาจากแหล่งอื่นแทนไก่ ทดลองเป็นเวลาอย่างต่ำ 1-2 เดือน แล้วดูว่าอาการดีขึ้นหรือเปล่า ถ้าดีขึ้น ก็อาจจะแปลได้ว่าหมาเราแพ้ไก่จริง หรือถ้ายังแพ้อยู่ก็อาจจะต้องลองกับโปรตีนอีกอันต่อไป
แต่วิธีดังกล่าวค่อนข้างเปลืองเวลา และบางทีก็ใช้เวลานานกว่าจะรู้แน่ชัดว่าน้องหมาเขาแพ้อะไรแน่ วิธีที่ดีกว่า คือ คุณหมอจะให้น้องกินอาหารที่ใช้ประกอบกับการรักษาโรคไปเลย ซึ่งจะเป็นสูตรไฮโปอัลเลอร์เจนิก ซึ่งจะมีส่วนประกอบจากไฮโดรไลซโปรตีน (Hydrolyzed Protein) ซึ่งเป็นโปรตีนที่มีโมเลกุลเล็กมาก ๆ กินไปเลยอย่างต่ำสามเดือน ถ้าดีขึ้นแปลว่าแพ้โปรตีนที่ทานก่อนหน้า ถ้าทานแล้วดีขึ้นก็สามารถทานอาหารสุนัขที่เป็นโปรตีนไฮโดรไลซ์ไปได้เลยยาว ๆ ไม่ต้องกลับไปทานสูตรเดิมหรือหาลองสูตรใหม่แล้ว
และในปัจจุบันในตลาดอาหารที่เป็นสูตรเพื่อรักษาอาการแพ้เลยขายดีขึ้น และหลาย ๆ แบรนด์ก็จะเริ่มทำสูตรที่มีสารอาหารประเภทโปรตีนจากแหล่งเดียวมากขึ้นด้วย สิ่งที่สำคัญที่สุดในการซื้ออาหารสุนัขคือต้องดูฉลากให้เป็นว่าเนื้อที่เอามาทำใช่ชนิดที่หมาเราไม่แพ้หรือเปล่า
วิธีที่จะการันตีนว่าหมาเราแพ้อาหารหรือแพ้สิ่งแวดล้อมได้ดีที่สุดคือการพาหมามาตรวจค่ะ หากเป็นภูมิแพ้สิ่งแวดล้อมจะใช้การตรวจ Skin test ร่วมด้วย เพราะแค่ผลเลือดอาจจะบอกได้ไม่หมดทุกอย่าง และการรักษาภูมิแพ้ในหมาไม่ใช่การที่มาครั้งสองครั้งแล้วหายเลย เป็นเรื่องที่ต้องดูไปยาว ๆ และต้องอาศัยความร่วมมือจากเจ้าของด้วย
การที่สุนัขเรากิน plant-based ก็เป็นอีกทางเลือกหากน้องแพ้โปรตีนจากสัตว์ได้ และขอเสริมว่า ณ ปัจจุบันก็จะมีโปรตีนทางเลือกใหม่หรือเรียกว่า Novel Protein ราคาจะสูงหน่อย จะทำมาจากเนื้อตะพาบน้ำ แมลงวัน จระเข้ เป็นต้น ซึ่งจะนิยมในหมู่คนเลี้ยงสุนัขพันธุ์ที่มีปัญหาเรื่องแพ้ได้ง่าย แต่หากจะให้น้องหมาทานโปรตีน plant-based หรือโปรตีนทางเลือกใหม่ สิ่งที่เจ้าของพึงทราบ คือ ควรพาน้องมาตรวจเลือดเป็นระยะ เพราะว่ามีโอกาสที่สุนัขจะขาดธาตุเหล็กได้ในระยะยาว
สุนัขขนร่วงมากผิดปกติ เกี่ยวข้องกับอาหารหรือไม่ มีสาเหตุอื่นร่วมด้วยไหม
สพ.ญ. วรางคณา สังข์พิชัย
อาหารก็มีส่วน แต่เราต้องมาแบ่งก่อนว่าน้องหมาขนร่วงจากอะไร โดยจะแบ่งเป็น 2 แบบ คือ ร่วงเพราะผลัดขน และร่วงจากอาหาร
วิธีเช็คว่าใช่ร่วงจากการผลัดขนหรือเปล่า ให้เราลองลูบขนหมาดู ถ้าร่วงสม่ำเสมอก็จะเป็นการผลัดขน แต่ถ้าไม่ร่วงเท่ากัน มีบางจุดเยอะกว่าปกติ ก็อาจสันนิษฐานว่าเป็นโรคผิวหนัง ยิ่งเราเอาหมาที่เขาอยู่เมืองหนาวมาเลี้ยงที่ประเทศไทยที่ร้อนตลอดอยู่แล้ว เรื่องอุณหภูมิก็มีส่วนทำให้ขนร่วงได้ด้วย บางตัวที่เป็นหมาขนสั้นและขนหลายชั้นก็ร่วงได้เยอะกว่า แต่ถ้าหมาขนยาวและขนชั้นเดียวก็ร่วงได้น้อยกว่า
เรื่องอาหารควรมีสองอย่างควบคู่คือ complete & balance เรื่องมาตรฐานสำคัญ แต่เรื่องสมดุลเป็นเรื่องที่ต้องดูอีกทีในหมาแต่ละตัว
อาการจากภายในที่เรามองไม่เห็นก็สามารถส่งผลให้หมาเราขนร่วงได้เหมือนกัน สาเหตุหลัก ๆ คือ ฮอร์โมน เช่น น้องอาจจะมีปัญหาในเรื่องของโรคต่อมหมวกไต
นอกจากเลือกอาหารที่ดีแล้ว ควรทำกิจกรรมอะไรเพิ่มกับสุนัขหรือไม่
สพ.ญ. วรางคณา สังข์พิชัย
ไม่ใช่แค่เลือกอาหารดีเท่านั้น การเลี้ยงการดูแลของเจ้าของ และการป้องกันโรคให้สุนัข ต้องมาด้วยกัน ไม่ควรโฟกัสสิ่งใดมากไปกว่ากัน เรื่องสถานที่ที่น้องอยู่ก็มีผลไม่ใช่แค่อาหาร การพาไปฉีดวัคซีนเองก็ไม่ควรละเลย
และเรื่องหมาเป็นซึมเศร้านั้นเกิดได้ยาก เพราะเป็นเรื่องยากที่เราจะทราบได้ และหมาเองก็เป็นสัตว์ที่แสดงอาการออกมาเลย ไม่ได้ปกปิดเหมือนคน และพื้นที่ก็ควรจะสัมพันธ์กับขนาดตัวด้วย ถ้าหมาพันธุ์เล็กและอยู่คอนโดก็อาจจะเพียงพอแล้ว แต่ถ้าเป็นหมาพันธุ์ใหญ่แต่ไม่พาน้องไปเดินเลย พฤติกรรมแบบนี้จะเริ่มไม่สมดุลแล้ว ควรพาไปเดินเป็นประจำ และอาการในหมาที่แสดงออกมาซึม ๆ ทางที่ดีควรได้รับคำปรึกษาจากหมอด้านพฤติกรรม และสิ่งที่หมาเคยเจอมาตอนยังเป็นหมาเด็กนั้นสำคัญมาก เพราะจะส่งผลต่อนิสัยโดยรวมของเขาได้
ซึ่งเรามักจะเห็นว่าตามศูนย์ฝึกสุนัข ส่วนใหญ่ที่เราเห็นก็จะเป็นหมาเด็กตั้งแต่ 2 เดือนขึ้นไป เพราะว่าสามารถฝึกได้ และเทรนง่ายกว่าหมาโตที่ประสบการณ์เขาจะเริ่มเยอะตามอายุ
อาหารที่สุนัขไม่ควรกิน มีอะไรบ้าง
สพ.ญ. วรางคณา สังข์พิชัย
ผักผลไม้สามารถเสริมให้น้องกินได้บ้าง อาหารคน หรือขนม จริง ๆ ไม่ควรให้เลย เพราะการที่เรามองอาหารว่าปริมาณเท่านี้ในสายตาคน จะถือว่าเยอะมาก ๆ สำหรับน้องหมาแล้ว และอาหารที่เรากินบ่อย เช่น ช็อคโกแลต เม็ดองุ่น ถั่วต่างๆ ก็ให้ไม่ได้
และที่คนสงสัยว่าทำไมให้หมากินช็อคโกแลตไม่ได้ เพราะในช็อคโกแลตจะมีสารที่จะทำให้สุนัขเกิดอาการหัวใจเต้นผิดจังหวะ หรือเต้นแรงได้
บทส่งท้าย
อาหารสุนัขในตลาดมีเยอะมาก มีทั้งแบบเปียกและแบบเม็ด ฉะนั้นเราต้องคอยดูพฤติกรรมของน้องหมาที่บ้านว่าชอบกินยี่ห้ออะไร ดูน้องเป็นหลักน่า อาจจะเปลี่ยนยี่ห้อบ้างก็ได้เพื่อไม่ให้สุนัขเบื่อ หรือมีทรีตเป็นของรางวัลให้สุนัขดีใจบ้างก็ได้เช่นกัน
สพ.ญ. วรางคณา สังข์พิชัย
อาหารสุนัขที่ดี ควรเป็นอาหารสุนัขที่เหมาะกับสุนัขที่เราเลี้ยง สุนัขจะมีความแตกต่างทั้งในเรื่องของพันธุ์ อายุ การเลี้ยงก็ต่างกัน ความต้องการเลยต่างกัน สัดส่วนอาหารสุนัขที่ดีเลยไม่ได้มีสัดส่วนตายตัว สิ่งที่ต้องดูคืออาหารสุนัขที่ว่านั้นเหมาะกับสุนัขเราหรือเปล่า และสูตรของอาหารสุนัขเองก็มีเยอะ ทั้งสูตรตามช่วงอายุ ไลฟ์สไตล์ ตามสภาพของร่างกาย
อาหารสุนัขโดยมาก โปรตีนจะเป็นส่วนประกอบที่เยอะที่สุด รองลงมาจะเป็นไขมัน และคาร์โบไฮเดรต แต่ก่อนที่จะไปดูสารอาหารเหล่านั้น เรื่องของพลังงานอาหารต้องครบถ้วนและเหมาะสม และหมา ๆ เองก็ไม่ได้ต้องการคาร์โบไฮเดรตเยอะขนาดนั้น