เมื่อเลือกซื้อลำโพง Bluetooth สักตัว หลายคนมองที่ดีไซน์ แบตฯ หรือพลังเบส แต่สิ่งหนึ่งที่มักถูกมองข้ามคือ “Bluetooth Codec” ที่ลำโพงรองรับ นี่คือเบื้องหลังสำคัญที่ส่งผลโดยตรงต่อคุณภาพเสียง โดยเฉพาะหากคุณต้องการเสียงคมชัด รายละเอียดครบ โดยไม่ต้องเสียบสาย บทความนี้จะพาคุณเข้าใจความแตกต่างของ Bluetooth Codec ยอดนิยมอย่าง SBC, AAC, aptX และ LDAC ว่าแต่ละแบบคืออะไร ให้เสียงแบบไหน เพื่อช่วยให้คุณเลือกซื้อได้คุ้มค่าและได้เสียงที่ดีที่สุดสำหรับสไตล์ของคุณ
บรรณาธิการ
Table of Contents
Bluetooth Codec คืออะไร
Bluetooth Codec คือชุดของอัลกอริธึม ที่ทำหน้าที่บีบอัด (Compress) และถอดรหัส (Decompress) สัญญาณเสียงที่ส่งผ่าน Bluetooth จากอุปกรณ์ต้นทาง เช่น มือถือ ไปยังอุปกรณ์ปลายทาง เช่น ลำโพง Bluetooth ในโลกของการส่งข้อมูลไร้สาย Bluetooth มีข้อจำกัดด้านแบนด์วิธ (Bandwidth) คือไม่สามารถส่งข้อมูลเสียงคุณภาพสูงในรูปแบบดิบ ๆ ได้ทันที Codec จึงเข้ามาช่วย ลดขนาดไฟล์เสียง ให้เหมาะกับการส่งแบบไร้สาย โดยที่ยังคงรักษาคุณภาพเสียงไว้ให้มากที่สุด
ทำไม Bluetooth Codec ถึงสำคัญ
Bluetooth Codec คือหนึ่งในปัจจัยที่มักถูกมองข้ามในการเลือกซื้อลำโพง Bluetooth แต่ในความเป็นจริง มันมีผลโดยตรงต่อคุณภาพเสียงที่คุณจะได้ยิน โดยเฉพาะถ้าคุณฟังเพลงอย่างตั้งใจ หรือมีหูที่แยกแยะรายละเอียดเสียงได้ชัดเจน Codec เป็นตัวแปรที่ควบคุมว่าเสียงจะถูกส่งจากมือถือไปยังลำโพงอย่างไร และจะถูกบีบอัดมากน้อยแค่ไหนก่อนถึงหูของคุณ ดังนั้น หากเลือก Codec ไม่เหมาะสม หรือใช้อุปกรณ์ที่ไม่รองรับ Codec ที่มีประสิทธิภาพ ก็อาจทำให้เสียงด้อยลงโดยไม่รู้ตัว
- คุณภาพเสียงที่แตกต่างอย่างชัดเจน Bluetooth ไม่สามารถส่งข้อมูลเสียงแบบไม่บีบอัดได้เหมือนสาย จึงต้องอาศัย Codec มาช่วยบีบอัดให้ไฟล์เล็กลง แต่ Codec แต่ละตัวมีวิธีการบีบอัดและจัดการข้อมูลต่างกัน ส่งผลต่อรายละเอียดเสียงที่เหลืออยู่
- SBC เป็น Codec พื้นฐานที่มีในลำโพงทุกรุ่น แต่คุณภาพเสียงค่อนข้างต่ำ รายละเอียดหาย และเสียงอาจฟังดูแบน
- aptX, AAC, และ LDAC เป็น Codec ที่ส่งข้อมูลได้มากกว่า ทำให้เสียงที่ได้ชัดใส มีมิติมากขึ้น และใกล้เคียงต้นฉบับ
- ความหน่วงของเสียง (Latency) สำหรับการดูหนังหรือเล่นเกมผ่านลำโพง Bluetooth ความหน่วงของเสียง (เสียงมาก่อนหรือหลังภาพ) เป็นสิ่งที่หลายคนสังเกตได้
- Codec อย่าง aptX Low Latency หรือ LC3 ช่วยลดความหน่วงเหล่านี้ลง ทำให้เสียงตรงกับภาพมากขึ้น
- หากใช้ Codec ที่ไม่เหมาะ เสียงอาจดีเลย์ไปหลายร้อยมิลลิวินาทีจนสัมผัสได้ชัด
- ความเข้ากันได้ของอุปกรณ์ ไม่ใช่ทุกอุปกรณ์จะรองรับ Codec ทุกชนิด
- iPhone ใช้ AAC เป็นหลัก และไม่รองรับ aptX หรือ LDAC
- สมาร์ทโฟน Android หลายรุ่นรองรับ aptX หรือ LDAC แต่ต้องเปิดใช้งานในระบบ
- ถ้าต้นทางกับปลายทางไม่รองรับ Codec เดียวกัน อุปกรณ์จะลดระดับกลับไปใช้ SBC โดยอัตโนมัติ
- ประสิทธิภาพการส่งข้อมูลเสียงผ่าน Bluetooth Codec ที่ดีจะใช้แบนด์วิธของ Bluetooth ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ส่งไฟล์เสียงคุณภาพสูงได้โดยไม่ทำให้การเชื่อมต่อสะดุด
- LDAC มีโหมดปรับคุณภาพอัตโนมัติ ช่วยรักษาสมดุลระหว่างคุณภาพเสียงและความเสถียรของการเชื่อมต่อ
- Codec อย่าง SBC มักใช้แบนด์วิธต่ำกว่า แต่แลกมาด้วยคุณภาพเสียงที่ด้อยกว่า
ตารางเปรียบเทียบ Bluetooth Codec แบบเข้าใจง่าย
| Codec | Bitrate โดยประมาณ | คุณภาพเสียง | ความหน่วง | รองรับกับอุปกรณ์ | จุดเด่น | เหมาะกับใคร |
|---|---|---|---|---|---|---|
| SBC | 192–328 kbps | พื้นฐานทั่วไป | ค่อนข้างสูง | ทั่วไปทุกอุปกรณ์ | ประหยัดพลังงาน ใช้งานได้ทุกกรณี | ฟังสบาย ๆ ไม่เน้นคุณภาพเสียง |
| AAC | 250–320 kbps | ค่อนข้างดี (กับ iOS) | ปานกลาง | iPhone, iPad | ทำงานได้ดีบน iOS | ผู้ใช้ Apple ที่ฟังผ่าน iPhone |
| aptX | 352 kbps | ดีกว่า SBC ชัดเจน | ต่ำกว่า SBC | Android หลายรุ่น | ให้เสียงคมชัด เบสดี รายละเอียดดี | ผู้ใช้ Android ที่จริงจังขึ้น |
| aptX HD | 576 kbps | ใกล้เคียง Hi-Res | ต่ำ | Android รุ่นรองรับ | เสียงใส รายละเอียดสูง | นักฟังเพลงคุณภาพสูง |
| aptX Adaptive | ปรับได้ 279–420+ kbps | สมดุลคุณภาพกับความหน่วง | ต่ำมาก | Android รุ่นใหม่ | เหมาะทั้งฟังเพลงและเล่นเกม | ผู้ใช้ที่ต้องการความยืดหยุ่น |
| LDAC | 330 / 660 / 990 kbps | ดีที่สุดในกลุ่ม | แปรผันตามสัญญาณ | Android ที่รองรับ | รองรับ Hi-Res Audio รายละเอียดสูงมาก | คนที่เน้นคุณภาพเสียงระดับสูงสุด |
SBC คืออะไร
SBC (Subband Codec) คือ Bluetooth audio codec มาตรฐาน ที่ถูกกำหนดไว้ในโปรไฟล์ A2DP (Advanced Audio Distribution Profile) ซึ่งหมายความว่า ลำโพง Bluetooth และอุปกรณ์เกือบทั้งหมดจะต้องรองรับ SBC อย่างน้อยหนึ่งตัว เป็น Codec แบบ พื้นฐานที่สุด ในโลกของเสียงผ่าน Bluetooth แม้ไม่ใช่ตัวที่ให้คุณภาพเสียงดีที่สุด แต่ก็เป็นตัวที่ใช้งานได้เสถียรที่สุด และรองรับกว้างที่สุด
ข้อดีของ SBC
- รองรับกับทุกอุปกรณ์ Bluetooth โดยไม่ต้องติดตั้งหรือปรับแต่งใด ๆ
- ทำงานเสถียร ใช้งานได้ต่อเนื่องแม้ในสภาพแวดล้อมที่มีสัญญาณรบกวน
- ประหยัดพลังงานเมื่อเทียบกับ Codec ความละเอียดสูง
- เหมาะสำหรับการฟังทั่วไป เช่น เพลงออนไลน์ วิทยุ Podcast
ข้อควรสังเกต
- คุณภาพเสียงของ SBC ต่ำกว่ามาตรฐานอื่น เช่น AAC, aptX หรือ LDAC
- รายละเอียดเสียงบางส่วนจะหายไป โดยเฉพาะย่านเสียงสูงและเสียงเบส
- ความหน่วงของเสียง (Latency) ค่อนข้างสูง ไม่เหมาะกับการใช้งานที่ต้องการความแม่นยำของเสียงกับภาพ เช่น การดูวิดีโอหรือเล่นเกม
- ไม่เหมาะกับลำโพงหรือหูฟังระดับสูง เพราะจะเป็นจุดอ่อนในระบบเสียง
เหมาะกับใคร
- ผู้ใช้ทั่วไปที่เน้นความสะดวกและใช้งานกับลำโพง Bluetooth รุ่นประหยัด
- ผู้ที่ไม่ต้องการตั้งค่าหรือเลือก Codec เพิ่มเติม
- ผู้ใช้อุปกรณ์รุ่นเก่าหรือที่ไม่รองรับ Codec ขั้นสูงอื่น ๆ
AAC คืออะไร
AAC (Advanced Audio Coding) คือรูปแบบของ Bluetooth audio codec ที่ถูกพัฒนาต่อจาก MP3 โดยให้คุณภาพเสียงที่ดีกว่าในขนาดไฟล์ที่เท่ากัน หรือเล็กกว่า โดยเฉพาะในย่านเสียงกลางและเสียงสูง ทำให้เป็นที่นิยมในการใช้งานด้านเสียงคุณภาพกลางถึงสูง ในระบบ Bluetooth AAC เป็นหนึ่งใน Codec ทางเลือก ที่ได้รับความนิยมอย่างมาก โดยเฉพาะในระบบของ Apple เช่น iPhone, iPad, Mac ซึ่งรองรับ AAC เป็นหลัก
ข้อดีของ AAC
- ให้คุณภาพเสียงดีกว่า SBC อย่างชัดเจน โดยเฉพาะความใสของเสียงร้อง และรายละเอียดย่านเสียงสูง
- ทำงานได้ดีมากบนอุปกรณ์ Apple เช่น iPhone, iPad และ Mac ซึ่งออกแบบมาให้ใช้ AAC เป็นมาตรฐาน
- เหมาะสำหรับการฟังเพลงออนไลน์ เช่น Apple Music, Spotify, YouTube Music เพราะบริการเหล่านี้ใช้ AAC เป็นรูปแบบไฟล์หลัก
ข้อควรสังเกต
- คุณภาพบน Android อาจไม่เสถียรเท่า iOS โดยบางรุ่นอาจเข้ารหัสเสียง AAC ได้ไม่ดี ทำให้เสียงด้อยลง หรือมีความหน่วงสูงกว่าที่ควร
- ยังไม่ใช่ Codec ระดับ Hi-Res ดังนั้นสำหรับนักฟังที่ต้องการความละเอียดสูงมาก AAC อาจยังไม่ตอบโจทย์เท่ากับ aptX HD หรือ LDAC
- มีความหน่วง (Latency) ในระดับปานกลาง จึงอาจไม่เหมาะสำหรับการเล่นเกมหรือดูวิดีโอที่ต้องการความแม่นยำของภาพกับเสียง
เหมาะกับใคร
- ผู้ใช้ iPhone, iPad หรือ Mac ที่ต้องการฟังเพลงคุณภาพดีผ่านลำโพง Bluetooth โดยไม่ต้องตั้งค่าอะไรเพิ่มเติม
- ผู้ที่ใช้บริการสตรีมมิงเพลง และต้องการเสียงที่สมดุล ทั้งเสียงร้อง เสียงดนตรี และความนุ่มนวล
- ผู้ฟังทั่วไปที่ต้องการคุณภาพเสียงที่ดีขึ้นจาก SBC โดยไม่ต้องลงทุนในอุปกรณ์เฉพาะทาง
aptX คืออะไร
aptX (แอปต์-เอ็กซ์) คือ Bluetooth audio codec ที่พัฒนาโดยบริษัท Qualcomm ออกแบบมาเพื่อให้คุณภาพเสียงดีกว่า SBC โดยเฉพาะเมื่อใช้งานกับไฟล์เสียงคุณภาพสูง หรือสตรีมมิงจากบริการเพลงออนไลน์ จุดเด่นของ aptX คือ การบีบอัดเสียงโดยพยายามรักษาคุณภาพต้นฉบับไว้ให้มากที่สุด ทั้งในด้านรายละเอียด ความคมชัด และความหน่วงของเสียงที่น้อยลง ทำให้เป็น Codec ที่ได้รับความนิยมในอุปกรณ์ Android และลำโพง Bluetooth ระดับกลางถึงสูง
ข้อดีของ aptX
- ให้คุณภาพเสียงดีกว่า SBC อย่างชัดเจน ทั้งเสียงร้อง เสียงเบส และการแยกชิ้นดนตรี
- ลดความหน่วงของเสียง (Latency) ทำให้เสียงตรงกับภาพมากขึ้น เหมาะกับการดูวิดีโอหรือเล่นเกม
- มีหลายเวอร์ชันให้เลือกใช้งาน ตามระดับของเสียงและความต้องการ
- aptX (พื้นฐาน) สมดุลระหว่างคุณภาพเสียงกับความเสถียร
- aptX HD ส่งเสียงคุณภาพสูงระดับใกล้เคียง Hi-Res
- aptX Adaptive ปรับ bitrate ตามสภาพแวดล้อมเพื่อให้คุณภาพเสียงดีที่สุด
- aptX Low Latency ลดเสียงดีเลย์ให้ต่ำที่สุด เหมาะกับเกมหรือดูหนัง
ข้อควรสังเกต
- ต้องใช้ทั้งต้นทางและปลายทางที่รองรับ aptX หากอุปกรณ์ใดไม่รองรับ ระบบจะกลับไปใช้ SBC อัตโนมัติ
- ไม่รองรับบน iPhone หรือ iPad เนื่องจาก Apple ไม่รวม aptX ในระบบปฏิบัติการของตน
- คุณภาพเสียงขึ้นอยู่กับอุปกรณ์และเวอร์ชันของ aptX ที่รองรับ บางรุ่นอาจรองรับเฉพาะ aptX พื้นฐาน ไม่ใช่ HD หรือ Adaptive
เหมาะกับใคร
- ผู้ใช้ Android ที่ต้องการอัปเกรดคุณภาพเสียงจาก SBC
- ผู้ที่ต้องการความสมดุลระหว่างเสียงดี รายละเอียดชัด และความหน่วงต่ำ
- คนที่ฟังเพลงผ่านไฟล์คุณภาพสูง หรือบริการสตรีมมิงระดับ Hi-Fi เช่น TIDAL, Qobuz
- ผู้ที่ใช้ลำโพง Bluetooth ระดับกลางขึ้นไป และต้องการเสียงที่ "เต็มขึ้น" กว่าเดิม
LDAC คืออะไร
LDAC (แอล-แดค) คือ Bluetooth audio codec ที่พัฒนาโดย Sony ซึ่งออกแบบมาเพื่อรองรับการส่งสัญญาณเสียงแบบ Hi-Res (High-Resolution Audio) ผ่าน Bluetooth ได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยให้ คุณภาพเสียงสูงที่สุดในบรรดา Bluetooth Codec ที่ใช้งานทั่วไป LDAC สามารถส่งข้อมูลเสียงได้สูงถึง 990 kbps ซึ่งมากกว่า SBC หรือ aptX หลายเท่าตัว และใกล้เคียงกับไฟล์เสียงคุณภาพสูงแบบ CD หรือ Studio Master
ข้อดีของ LDAC
- ให้คุณภาพเสียงสูงระดับ Hi-Res Audio เหมาะกับผู้ที่ต้องการเสียงละเอียด คมชัด มิติเสียงกว้าง
- รองรับ Bitrate 3 ระดับ (330 / 660 / 990 kbps) โดยระบบจะเลือกอัตโนมัติตามคุณภาพการเชื่อมต่อ Bluetooth
- ทำงานร่วมกับ Android ได้ดี โดยเฉพาะ Android 8.0 ขึ้นไป ซึ่งมี LDAC ฝังอยู่ในระบบโดยตรง
- ให้คุณภาพเสียง “ใกล้เคียงแบบมีสาย” มากที่สุดในระบบไร้สาย Bluetooth
ข้อควรสังเกต
- ต้องใช้กับอุปกรณ์ที่รองรับ LDAC ทั้งต้นทางและปลายทาง เช่น มือถือ Android รุ่นที่รองรับ + ลำโพงที่รองรับ LDAC
- iPhone ไม่รองรับ LDAC (Apple ยังไม่เปิดให้ใช้ในระบบ iOS)
- อัตราการส่งข้อมูลขึ้นอยู่กับคุณภาพสัญญาณ Bluetooth หากสัญญาณไม่ดี ระบบจะลด bitrate อัตโนมัติ เพื่อป้องกันเสียงขาด
- กินพลังงานมากกว่าปกติ เมื่อใช้ที่ bitrate สูงสุด
เหมาะกับใคร
- ผู้ใช้ Android รุ่นกลาง-บน ที่รองรับ LDAC (เช่น Sony Xperia, Google Pixel, Samsung บางรุ่น)
- ผู้ที่จริงจังกับการฟังเพลง และมี ไฟล์เสียงคุณภาพสูง เช่น FLAC, WAV, DSD
- คนที่ต้องการคุณภาพเสียงผ่านลำโพง Bluetooth ใกล้เคียงกับระบบฟังเพลงระดับมืออาชีพ
- ผู้ที่ใช้งานลำโพงระดับพรีเมียม เช่น Sony, Anker, Edifier บางรุ่น ที่มี LDAC ในตัว
สรุป Bluetooth Codec ไหนเสียงดีที่สุด
ถ้าต้องการคุณภาพเสียงที่ดีที่สุดผ่านลำโพง Bluetooth และใช้อุปกรณ์ Android ที่รองรับ LDAC ควรเลือกใช้งาน LDAC เพราะให้เสียงละเอียดระดับ Hi-Res แต่หากใช้อุปกรณ์ Apple อย่าง iPhone ควรเลือกลำโพงที่รองรับ AAC ซึ่งให้เสียงดีที่สุดบน iOS ส่วน aptX เหมาะกับผู้ใช้ Android ทั่วไปที่ต้องการเสียงดีกว่า SBC อย่างชัดเจนโดยไม่ต้องถึงระดับ Hi-Res ขณะที่ SBC เป็นตัวเลือกพื้นฐานที่ใช้งานได้กับทุกอุปกรณ์แต่คุณภาพเสียงต่ำที่สุดในกลุ่ม Codec ทั้งหมด
บทส่งท้าย
เมื่อเปรียบเทียบ Bluetooth Codec ทั้งสี่อย่าง SBC, AAC, aptX และ LDAC จะเห็นได้ว่าแต่ละตัวมีจุดเด่นและข้อจำกัดของตัวเอง โดยขึ้นอยู่กับ อุปกรณ์ที่คุณใช้งาน ความต้องการด้านคุณภาพเสียง และ ลำโพง Bluetooth ที่คุณเลือก ดังนั้น ก่อนเลือกซื้อลำโพง Bluetooth รุ่นใหม่ อย่ามองแค่ดีไซน์หรือกำลังวัตต์ ให้ดูว่า ลำโพงนั้นรองรับ Codec อะไร และ เหมาะกับอุปกรณ์ของคุณหรือไม่ เพราะนี่คือปัจจัยสำคัญที่แอบซ่อนอยู่เบื้องหลังคำว่า เสียงดี หากคุณต้องการลำโพงที่รองรับ Codec คุณภาพเสียงขั้นเทพ ลองดูบทความแนะนำนี้ ลำโพง Bluetooth ยี่ห้อไหนดี